1.Bölüm – Şangay’da bir ev ya da oda kiralamak için

yarışa hazır mısınız?

Bir evi kiralamak için hiç yarıştınız mı? 

Şangay’da, özellikle de bir oda için, kesinlikle yarışıyor olacaksınız!

Şangay’da bütçenize uygun bir ev bulmak  gerçekten de önemli bir konu! Hele oda bulmak daha da zor, hatta bu New York’ta bir ev bulmaktan çok daha zordur. Neden mi? O zaman, “Şangay’da bir ev ya da oda nasıl kiralanır”a dair hazırladığım detaylı rehberi birlikte okuyup “Doğru evi bulmak için ne aşamalardan geçtiğimi” birlikte görelim  .

Okulumla sözleşmeyi imzaladıktan sonra, kendi evimi kendim bulmam gerektiğini öğrendiğimde bir an için “Şangay’da bir ev ya da oda nasıl kiralanır? Hem de kimseyi tanımadan…Aman Tanrım” oldum çünkü Türkiye’de ailemle yaşıyordum ve nasıl yapılır, nereden başlanır ve neye bakılır hiçbir fikrim yoktu ama bu benim hayatım olacağı için hemen aksiyon almam gerekiyordu. Şangay’a gelmeden önce ciddi bir google araştırması yaptım. O zamanlar Şangay’da kimseyi de tanımıyordum, o yüzden orada çalışan yabancı gruplara danışıp, gurbetçiler için yapılmış web sitelerini kullandım.

______________________________________________________________________________________________________

Daha fazla fotoğraf, video, deneyim ve anlık hikaye paylaşımları için  beni sosyal medyada yakın takibe almayı da unutmayınız.

______________________________________________________________________________________________________

“Şangay’da ev ya da oda nasıl kiralanır?” konusunda size yardımcı olacak en iyi web siteler(İngilizce):

1. http://www.smartshanghai.com/housing/

2.http://classifieds.echinacities.com/Shanghai.html

3.http://shanghai.craigslist.com.cn/hhh/

4. http://www.cityweekend.com.cn/shanghai/

5. http://www.intershanghai.com/

Bu web sitelerinde yayınlanan apartman ve odalar Çin web sitelerindeki ilanlardan elbette ki çok daha pahalıdır çünkü emlakçılar ve ev sahipleri bu web sitelerinin yabancılar için olduğunu ve yabancıların da ev işlemlerini en kısa sürede halletmeleri gerektiğini ve bunun için de istenen tutarları gözden çıkarabileceklerini biliyorlar.

Çin web sitelerini denemek isterseniz, az da olsa Çince konuşuyor olmalısınız(Google Translator’ın az da olsa yardımı dokunabilir) ya da Çinli bir arkadaşınız olmalıdır. Çince web sitelerini aşağıda bulabilirsiniz. Bu siteleri denemedim, o yüzden hangisinin iyi olduğunu söyleyemem ama bu Şangay’da bir ev/oda kiralama üzerine detaylı bir rehber olduğu için en azından belirtmemde fayda var. Eğer aşağıdaki web sitelerini kullandıysanız, bize deneyimlerinizden bahsedebilirsiniz.

“Şangay’da ev ya da oda nasıl kiralanır?” konusunda size yardımcı olacak Çince web siteler:

1. http://zu.sh.soufun.com/

2. http://shanghai.baixing.com/

Şangay’a gelmeden bir ay önce internet üzerinden ev ilanlarına bakmaya başladım çünkü okulumun benim için ayarladığı otelde sadece 6 gün kalabilecektim ve ancak iş çıkışı saatlerinde ev aramaya vaktim olacaktı, o yüzden erken başlayan yol alır misali parmakları esnetip çalışmalara başladım. Emlakçılara ve ev sahiplerine nerdeyse 100’e yakın email gönderdim, işte parmakları esnetmenin önemi burada devreye giriyor. Bir noktadan sonra posta kutum “kusura bakmayın, ilgilendiğiniz ev/oda tutulmuştur” şeklinde emailler ile dolunca “Hey, orada neler oluyor? Ne bu telaş?” diye düşünmeye başladım. İngilizce sitelerde bir ilan çıkalı sadece birkaç dakika olmasına rağmen, o oda hemen tutuluyordu. Yarış havası binlerce kilometre öteden kendini hissettirmeye başlamıştı. Olumsuz emaillere karşın tabi ki araştırmalara devam ettim.

Özellikle www.smartshanghai.com sitesini çok kullandım. Bu site ile ilgili en iyi şey yaşamak istediğiniz bölgeyi, ev tipini ve bütçenizi şeçebiliyorsunuz. Aynı zamanda evin yerini de haritadan gösteriyor. Arada yanlışlıkla alakasız ilanları da getirebiliyor ama sayfayı yenilediğiniz de bunların bir daha gözükmemesi lazım.

Benim bütçem 4000RMB’ydi( 2013 Ağustos itibarı ile 653USD, 1310 TL) ve yoğun saatlerde metroyu kullanmamak için okula yakın olmayı tercih ediyordum, tabi yine de diğer yerlere de en hızlı şekilde ulaşabilmek için metroya yakın olmak önemliydi çünkü Şangay çok büyük bir şehir ve metro da ana ulaşım araçlarından biridir.

Şangay’ın dünyadaki en uzun metro sistemine sahip olduğunu biliyor muydunuz?

Şangay’ın hangi bölgelerinde yaşamak daha iyidir?

Hat 2 (yukarı da gösterilen yeşil renkli olan hat) üzerinde yaşamak kesinlikle sosyal hayatınız için daha iyi olacaktır çünkü yukarıdaki haritadan da göreceğiniz gibi, Hat 2 Şangay’ı batıdan doğuya kesiyor, böylelikle Şangay’da nerdeyse her yere ulaşabilirsiniz. Şangay’ın büyük olduğunu ve vaktinizin çoğunu metroda geçirmek istemeyeceğinizi düşünüyorum. Metro en hızlı ulaşım aracı olsa da, yer altında resmen ayrı bir dünya var ve kendinizi bir hattan başka bir hata 15 dakikadır yürürken bulabilirsiniz, hatta bazı metro duraklarının 20 tane çıkışının olduğunu düşünürsek, doğru çıkışı bulmaya çalışmak bile zaman alabiliyor, en azından ilk başlarda. O yüzden Hat 2, zamandan tasarruf ederek sizi istediğiniz yere hiç ya da en az hat değişimi ile ulaştırabilir.

Şangay’daki bölgeler

Yaşanabilecek en iyi bölgelerden biri Jing’an bölgesidir, özellikle Jing’an Tapınağı, West Nanjing Yolu, People’s Square ya da East Nanjing Yolu’na yakın oturmak büyük avantajdır. Jing’an bölgesinde 2800RMB’den(en küçük oda) 5500RMB’ye(Ebeveyn odası gibi-kendine özel banyosu içinde) kadar oda bulmanız mümkün. Evler, tabi tek bir odadan çok daha pahalıdır. Jiangsu Yolu ve Zhong Shang Park çevresinde de yine Hat 2 üstünde kalarak daha ucuza ev/oda bulabilirsiniz.

Gerçekten size evleri göstermesi için bir emlakçıya ihtiyacınız olduğunu düşünüyor musunuz? Eğer öyle ise, aşağıdakileri göz önünde bulundurmanızda fayda var…

Kişisel olarak bir emlakçıya ihtiyacınız olduğunu düşünmüyorum çünkü direkt ev sahiplerinden ev/oda bulmak yukarıda paylaşmış olduğum siteler vasıtası ile mümkün. İlanlardan emlakçı ile mi yoksa direkt ev sahibi ile mi muhatap olacağınızı görebiliyorsunuz. Bazı ev sahipleri İngilizce bilmiyor ve bu açıdan bir emlakçıya ihtiyacınız olabilir ya da onun yerine Çinli bir arkadaşınız ya da işten bir tanıdığınız size yardımcı olup çevirmenlik yapabilir. Henüz kimseyi tanımıyorsanız ve bir emlakçı ile çalışmanız muhtemel ise mobiletleri ile gezen seyyar emlakçıları görmeniz an meselesidir. Onları yolda beyaz tahtalarına yazdıkları ilanlardan tanıyabilirsiniz.

Emlakçılar size ev/oda bulmanızda yardımcı olurken, aşağıdakilere dikkat etmekte fayda var:

• Kira sözleşmesi imzalanırken ya da imzalandıktan sonra emlakçılar bir aylık kiranız üzerinden 30% oranında komisyon ödemenizi isterler. Benim tavsiyem bu oranın üstüne çıkanlarla çalışmamanız yönünde olacaktır.

• Bir emlakçı ile çalışmanıza rağmen, onları bulduğunuz ilanda “ek herhangi bir komisyon/emlakçı komisyonu alınmayacaktır” şeklinde bir not varsa, bu ilan yayından kaldırılmadan ekran çıktısı almanız, sonrasında olabilecek istenmeyen diyalogları önleyecektir.

Güvenilir emlakçılar olduğu gibi gerçekten dikkat etmeniz gereken emlakçılar da çıkacaktır. Aşağıdakilerin çoğu aradaki farkı anlamanız için size yardım niteliğindedir:

• Öncelikle stratejilerini anlayın: Emlakçıların bazıları sizi bakımlı olmayan ve “burada en son ne zaman bir insan yaşadı?” sorusunu düşündürtecek yerlere götürmeye başlayacaktır. Bu, aslında sizin içinizdeki potansiyel pazarlıkçıyı durdurmak için kullandıkları taktiklerden biridir. Daha detaylısı, sizin başka evler de görmek isteyeceğinizi bildikleri için üç veya dört evden sonra ortalama bir eve geldiğinizde pazarlık yapmadan bu evi almanızı sağlamak içindir aslında baştaki bu bakımsız evlere yapılan ziyaretler. Onların kullanabileceği olası stratejileri ve taktikleri bilirseniz, oyunu kendi kurallarınıza göre oynayabilirsiniz.

• İlanda belirtilen evle ilgili yazılan her şeyin gerçekten var olduğundan emin olun. Örneğin evde televizyon ya da sitenin içinde yüzme havuzu olup olmadığından emin olun, eğer biri bile yoksa ve bu emlakçı ile çalışmaya devam edecekseniz bile, diğer adımlara daha çok dikkat edin. Evin içinde ilanda belirtilen şeylerin çoğu ya da hiçbiri yoksa ve siz parayı ödeyince hepsini sizin için yeni alacaklarını söylerlerse zaten hiç kabul etmeyin.

• Pazarlık yapın, pazarlık yapın ve yine pazarlık yapın: Bu arada başka evlere bakarken bile bir önceki evin ev sahibi, emlakçınızı arayıp sizin teklif ettiğiniz fiyatı kabul ettiğini söyleyebilir. Unutmayın ki sizin bu gelişmeden haberdar olmanız emlakçınıza bağlı çünkü bu indirim onun alacağı komisyonu da düşürecektir.

• Para ya da SEN: Eğer odayı/evi sadece sizin için saklayacaklarını söylüyorlarsa, bu da onların stratejilerinden biri olabilir. Eğer biri parası ile gelse, odayı kesinlikle bu kişiye verirler. Bu yüzden onların size “odayı sadece senin için tutuyorum” sözlerinden hareketle siz henüz şehre varmamışken,  evi görmeden veya tam olarak evden/odadan emin değilken ödeme yaptırmaya çalışan baskılarına boyun eğmeyin.

• Tek bir cümlenin çevirisi hayatidir: Eğer odayı/evi tutmaya karar verdiyseniz ve bankaya gidecekseniz; emlakçınızın, ev sahibine bankaya para çekmek için gideceğinizi ve belirli bir süre sonra(net bir zaman aralığı daha iyi gözükür) parayla(bu arada parayı vurgulaması çok önemli) döneceğinizi net bir şekilde tercüme etmesi gerektiğini vurgulayın.  Hatta paranızı mümkünse yanınızda taşıyın ama dikkatli olun ki kaybolmasın ya da çalınmasın. Bunun neden önemli olduğunu benimle kalırsanız birlikte göreceğiz.

• Ya yasal bir makbuz almanız gerekiyorsa: Sözleşme imzalandıktan sonra, işyerinize kira ödediğinizi gösteren yasal bir fiş vermeniz gerekebilir. Bu durumda emlakçınız ortaya atılıp size %10’luk bir komisyon karşılığında seve seve bu makbuzu/fişi verebileceğini söyleyebilir. Asla kabul etmeyin! Çünkü gerçek vergi oranı %5’tir ve %10’u kabul ederseniz bu durumda sanki iki defa vergiye tabi tutuluyormuşsunuz gibi olur, kaldı ki zaten yasal değil. Bu konuya aşağıda, sözleşme kısmında değiniyor olacağız.

Yan bir not, emlakçıların çoğu iyi İngilizce bilmiyor ve eğer “kendi işine bak ve gerisini düşünme” şeklinde bir email alıyorsanız demeye çalıştıkları, “şehre gelmeden önceki zamanını ailen ve arkadaşların ile geçir ve ev konusunu dert etme, bize güven “demeye çalışıyorlar, en azından benim durumum buydu.

Hikayeme geri dönersek…

İnternetteki araştırmalarım sonucunda okuluma 2 dakika mesafede bir ev buldum ve daha da iyisi, ilanı bir emlakçı vermesine rağmen “emlakçı komisyonu” alınmayacağı yazılıydı. Emlakçı ile iletişime geçip evi görmek ve oda arkadaşlarımla tanışmak için Skype ile görüşme yapmak istediğimi söylediğim de ilk defa birinin böyle bir şey sorduğunu söyledi. Skype görüşmesinde ev arkadaşlarımla tanışmak güzeldi ama kameranın çözünürlüğü düşük olduğu için ne yazık ki hiç birşey belli olmuyordu. İlandaki fotoğraflarda çok net gözükmediği için oturma odasını ve mutfağı görmek için hala can atıyordum. Emlakçı çocuğun “odayı senin için tutuyorum, müdürüm bana çok kızacak” şeklinde gönderdiği maillerden dolayı üstümde büyük bir baskı hissetmeye başlamıştım ve bundan dolayı ön ödeme yapmaya çalıştıysam da nedense olmadı ve olmadığı için de gayet mutluyum aslında. Buna rağmen emlakçı çocuk odayı benim için tutmaya devam edeceklerini belirtti.

Aslında, size ön ödeme yapmanızı söyleseler bile, bunu yapmamakta fayda var.

Sonunda Şangay’a vardığımda yılın bu zamanında rutubetten dolayı nefes almanın bile çok zor olduğunu fark ettim. Bu açıdan işe mümkün olduğu kadar yakın oturma fikri nefes almaya çalışırken aklıma ilk gelen düşüncelerden biriydi. İşime yakın olan bu evi ziyaret ettiğimde, evde gerçek bir mutfağın ve oturma odasının olmadığını gördüm. Ayrıca, banyo da son derece eski ve bakımsızdı ama bir karar vermem gerekiyordu; ya lokasyona göre ya da okuldan biraz uzak oturup, daha çok terleyip ama daha güzel bir ev olması yönünde karar verecektim. Evin durumunu gördüğümde hayal kırıklığına uğramadım mı, uğradım tabi, iç sesim “yürü git buradan” diyordu ama okula yakın olması ve daha az terleyecek olmam beni burada tutuyordu ve sonunda yakın oturmayı tercih ederek ve ortak paylaşım alanları olmadan yaşayabileceğimi düşünerekten odayı tuttum. Bir de, ilanda bahsedilmiş olmasına rağmen evde televizyon ve sitenin içinde de yüzme havuzu olmaması da cabasıyken yine de okula 2 dakika mesafede olması ağır basmıştı.

Kontrat konusundan ne haber?

Konuşulan ve üzerinde anlaştığınız şartlar dahilinde evde kalışınızı kesinleştirmek ve adresinizi polis merkezine kaydettirebilmek için kesinlikle bir kontrata ihtiyacınız olacak. Adresinizi polis karakolunda kaydettirme faslına 2. bölümde değineceğiz.

Kira kontratlarının çoğu hem İngilizce hem de Çince düzenlenmiştir ve göreceksiniz ki çoğunda “herhangi bir uyuşmazlık durumunda Çince versiyonu geçerlidir.” şeklinde bir madde de yer alıyor olacak.

Kira kontratınızda aşağıdakilerin olduğundan emin olmanız önemlidir:

• Apartmanın adresi. İngilizce adres ile Çince adres aynı olmalıdır. Çince bilmiyorken nasıl emin olabiliriz derseniz? En azından numaraların (bina, apartman, daire numaraları) tuttuğundan emin olmalısınız.
• Ev sahibinizin adı ve pasaport numarası. Aynı zamanda, ev sahibinizin pasaportuna ya da kimlik kartına da bakmak istemeniz de son derece gerekli ve mantıklı bir talep olacaktır.
• Aylık kira tutarı ve kira ödeme dönemi (özellikle bir sonraki ödemenin günü). Buna ek olarak, ödediğiniz depozito ve peşin kiraların bedeli.
• Giderlerin isimlerinin belirlenmesi [gaz, su, elektrik, internet, TV paketi, temizlik hizmeti( temizlik hizmetini AYi ismi ile bilinen temizliğe gelen bayanlar sağlamaktadır), güvenlik…]
• Kira kontratının süresi.
• Bazı kontratlarda depozitonuzu geri alabilmeniz için kira sözleşmesinin süresi dolmuş olsa bile yerinize birini bulmanız gerektiğini belirten bir madde olabilir, bunu asla kabul etmeyin ve kontratın revize edilmesini isteyin.
• Kontratta evde oluşabilecek önemli zararların tamir sorumluluğunun ev sahibinde olduğunu belirten bir madde olduğundan emin olmalısınız.
• Kontratınız aynı zamanda ev sahibinizin sizi evden erken çıkarmaya çalışmasına karşı da en az bir aylık kirayı size ödemesi koşulu ile sizi koruyor olmalıdır.
• Kontratınızın, istediğinizde size verilmek üzere ev sahibinizin hazırlayacağı yasal makbuz/fişi de ve vergisini de kapsadığından emin olmalısınız. İşinize vermek için ilgili tutarı kira olarak ödediğinizi gösteren yasal bir makbuz/fiş alırsanız, bu tutar üzerinden ev sahibinizin 5%lik bir vergi ödemesi gerekmektedir. Bunun kontratta belirtildiğinden emin olmalısınız. Bunu genelde kiracılara ödettiriyorlar ama aslında ev sahiplerinin ödemesi gerekmektedir. Eğer her türlü karşı çıkmanıza rağmen, bu vergiyi ödemek sizin üstünüze kalıyorsa makbuzu/fişi sizin için hazırlayacak emakçınıza ya da ev sahibinize 5%’ten daha fazlasını ödememelisiniz.

Bir apartman ya da oda kiralamak için en az bir aylık depozito ve 2 aylık kira ödemeniz gerekmektedir, ama çoğunlukla bu tutar artabilir ve 2 aylık depozito ve 3 aylık kira isteyebilirler. Böylelikle kirayı her 3 aydan 3’a ödemiş olursunuz ve depozitonuzu da sözleşme bitiminde evdeki her şey sağlamsa geri alabilirsiniz. Toplam olarak en az 14.000RMB hesabınızda, cebinizde ya da çantanızda bulunmalıdır.

 Hikayeme geri dönersek…

Her ne kadar ilanda emlakçı komisyonu alınmayacaktır yazsa bile, kontratı imzalarken emlakçımdan komisyon ödememi isteyen bir email aldım. Gerçekten şaşırmıştım ve hayal kırıklığına uğramıştım çünkü bir bütçe üzerine hareket ediyordum ve bunu aşmak beni zora sokacaktı. Biraz düşünmek ve ne yapacağıma karar vermek için yemek yemeğe çıktım ve restoranda Çinli bir kızla tanıştım, bana yemek seçme konusunda yardımcı oldu. Bu arada konuşurken, emlakçı ile olanlardan bahsettim ve bana hemen emlakçının telefonunu sordu ve onu arayarak her şeyi Çince halletti. Gerçekten tam zamanında gelen bir yardımdı, bu yüzden ona minnettarım. Ben de arkasından birkaç email atarak durumu netleştirdim ve sorun çözülmüş oldu. Ertesi gün odama taşındım. Şangay’daki hayatıma başlamak için son derece heyecanlıydım ama bu sadece başlangıçtı.

2.Bölüm olan bir haftanın ardından neler olduğuna, gerçek rekabetin nasıl başladığına ve “Şangay’da bir ev ya da oda nasıl kiralanır” rehberinin devamına gelin birlikte bakalım.